Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb): alles wat je moet weten
Gepubliceerd op: 11 augustus 2025
Leestijd:
Auteur:
Inhoudsopgave
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is sinds 1 januari 2024 van kracht en heeft gevolgen voor aannemers, opdrachtgevers en bouwtoezicht. De wet is bedoeld om de bouwkwaliteit te verbeteren en de positie van de consument te versterken. Maar wat houdt deze wet precies in, en waar moet je als opdrachtgever of professional in de bouwsector op letten?
De Wet kwaliteitsborging bouw introduceert een nieuw stelsel voor kwaliteitsborging bij bouwprojecten. Kort gezegd komt het erop neer dat er bij bepaalde bouwwerken niet langer alleen gemeentelijk toezicht is, maar dat een onafhankelijke kwaliteitsborger moet vaststellen of het bouwwerk voldoet aan de wettelijke bouwtechnische eisen.
Deze wet geldt in eerste instantie alleen voor eenvoudige bouwwerken in gevolgklasse 1. Denk aan eengezinswoningen en kleinere bedrijfspanden die niet hoger zijn dan twee bouwlagen. Complexere bouwprojecten vallen er voorlopig nog niet onder.
De Wkb verandert de rollen en verantwoordelijkheden binnen het bouwproces. Enkele kernpunten:
Als opdrachtgever krijg je met de Wkb meer rechten. Je weet vooraf beter waar je aan toe bent en je krijgt een documentatie van de werkzaamheden. Dat maakt het eenvoudiger om fouten of gebreken aan te tonen mocht er iets misgaan. Tegelijkertijd betekent het ook dat je vooraf een kwaliteitsborger moet kiezen, wat vraagt om enige voorbereiding.
De Wkb legt meer nadruk op documentatie, communicatie en verantwoordelijkheid. Aannemers moeten vanaf het eerste moment hun werkzaamheden goed vastleggen en overleggen met de kwaliteitsborger. Dit vergt een andere manier van werken: transparanter, nauwkeuriger en minder op gevoel.
Daarnaast zullen fouten die tijdens de bouw ontstaan niet zomaar meer op kosten van de opdrachtgever blijven. Aannemers moeten dus scherp zijn op bouwkwaliteit en interne controles.
Hoewel de gemeente formeel niet meer verantwoordelijk is voor toezicht tijdens de bouw, blijft zij wél vergunningverlener. De gemeente beoordeelt vooraf het bouwplan en verleent de omgevingsvergunning. Daarna ligt de controle dus grotendeels bij de kwaliteitsborger.
De nieuwe rolverdeling betekent dat er sprake is van meer samenwerking tussen verschillende partijen. Een goede voorbereiding en duidelijke afspraken zijn essentieel om vertragingen en misverstanden te voorkomen.
De invoering van de Wkb dwingt de sector tot transparanter en zorgvuldiger bouwen. Minder bouwfouten, betere bescherming van consumenten en een duidelijker overzicht van wie waarvoor verantwoordelijk is: dat is de inzet. Voor iedereen die betrokken is bij een bouwproject, loont het om zich goed te verdiepen in de nieuwe werkwijze.
Wat is de Wkb?
De Wet kwaliteitsborging bouw introduceert een nieuw stelsel voor kwaliteitsborging bij bouwprojecten. Kort gezegd komt het erop neer dat er bij bepaalde bouwwerken niet langer alleen gemeentelijk toezicht is, maar dat een onafhankelijke kwaliteitsborger moet vaststellen of het bouwwerk voldoet aan de wettelijke bouwtechnische eisen.
Deze wet geldt in eerste instantie alleen voor eenvoudige bouwwerken in gevolgklasse 1. Denk aan eengezinswoningen en kleinere bedrijfspanden die niet hoger zijn dan twee bouwlagen. Complexere bouwprojecten vallen er voorlopig nog niet onder.
Belangrijkste veranderingen door de Wkb
De Wkb verandert de rollen en verantwoordelijkheden binnen het bouwproces. Enkele kernpunten:
- Onafhankelijke kwaliteitsborger: Er moet een externe partij worden ingeschakeld die het bouwproces toetst op kwaliteit. Dit gebeurt vooraf via een borgingsplan en tijdens de bouw met controles.
- Aansprakelijkheid van de aannemer: De aannemer is na oplevering aansprakelijk voor gebreken, tenzij hij kan aantonen dat die hem niet zijn aan te rekenen. Deze omkering van de bewijslast is een grote wijziging ten opzichte van de oude situatie.
- Dossier opleverdossier voor de consument: De aannemer is verplicht bij oplevering een dossier te overhandigen waarin staat hoe en met welke materialen er is gebouwd. Dit geeft de opdrachtgever beter inzicht in het geleverde werk.
Wat betekent dit voor opdrachtgevers?
Als opdrachtgever krijg je met de Wkb meer rechten. Je weet vooraf beter waar je aan toe bent en je krijgt een documentatie van de werkzaamheden. Dat maakt het eenvoudiger om fouten of gebreken aan te tonen mocht er iets misgaan. Tegelijkertijd betekent het ook dat je vooraf een kwaliteitsborger moet kiezen, wat vraagt om enige voorbereiding.
Wat verandert er voor aannemers?
De Wkb legt meer nadruk op documentatie, communicatie en verantwoordelijkheid. Aannemers moeten vanaf het eerste moment hun werkzaamheden goed vastleggen en overleggen met de kwaliteitsborger. Dit vergt een andere manier van werken: transparanter, nauwkeuriger en minder op gevoel.
Daarnaast zullen fouten die tijdens de bouw ontstaan niet zomaar meer op kosten van de opdrachtgever blijven. Aannemers moeten dus scherp zijn op bouwkwaliteit en interne controles.
Gemeente en vergunningsverlening
Hoewel de gemeente formeel niet meer verantwoordelijk is voor toezicht tijdens de bouw, blijft zij wél vergunningverlener. De gemeente beoordeelt vooraf het bouwplan en verleent de omgevingsvergunning. Daarna ligt de controle dus grotendeels bij de kwaliteitsborger.
De nieuwe rolverdeling betekent dat er sprake is van meer samenwerking tussen verschillende partijen. Een goede voorbereiding en duidelijke afspraken zijn essentieel om vertragingen en misverstanden te voorkomen.
Praktische tips voor een soepele start
- Start op tijd met plannen. Omdat er nu een kwaliteitsborger moet worden ingeschakeld, is het belangrijk dat dit al in de ontwerpfase gebeurt. Zo voorkom je verrassingen bij de vergunningaanvraag.
- Zorg voor een volledig bouwdossier. Aannemers moeten documenteren hoe er gebouwd is. Denk aan productcertificaten, werktekeningen, foto’s en rapportages. Houd dit vanaf dag één goed bij.
- Kies een erkende kwaliteitsborger. Niet iedere partij mag zomaar als kwaliteitsborger optreden. Controleer of een aanbieder is geregistreerd en ervaring heeft met jouw type bouwproject.
- Communiceer duidelijk met alle partijen. De bouwwereld draait nog te vaak op aannames. Heldere communicatie tussen opdrachtgever, aannemer, architect en kwaliteitsborger voorkomt onnodige vertraging of misverstanden.
- Kijk naar regionale specialisten. In sommige gebieden zijn er partijen die de lokale situatie goed kennen. Een voorbeeld daarvan is kwaliteitsborging in de Achterhoek door BBW Borging, die zowel bouwkundig als juridisch sterk is ingevoerd in de nieuwe wetgeving.
Waarom deze wet belangrijk is
De invoering van de Wkb dwingt de sector tot transparanter en zorgvuldiger bouwen. Minder bouwfouten, betere bescherming van consumenten en een duidelijker overzicht van wie waarvoor verantwoordelijk is: dat is de inzet. Voor iedereen die betrokken is bij een bouwproject, loont het om zich goed te verdiepen in de nieuwe werkwijze.
